Langdurige bewustzijnsstoornissen
Coma is een zware vorm van bewusteloosheid. Iemand die in ‘coma ligt’ of ‘comateus’ is, heeft zijn of haar ogen gesloten en wordt niet wakker. Coma wordt veroorzaakt door een verstoring van de hersenen, door bijvoorbeeld een ongeval, hartstilstand of herseninfarct.
Een coma duurt meestal minuten tot uren, maar in sommige gevallen kan het ook weken duren. Als de ogen weer opengaan en de betrokkene nergens op reageert, spreken we niet meer over coma, maar over een niet-responsief waaksyndroom (NWS). En als de betrokkene wel al een beetje reageert, maar nog niet kan communiceren is er sprake van een laagbewuste toestand (LBT).
NWS en LBT werden voorheen ook wel vegetatieve toestand of coma vigil genoemd, maar ook nu zijn er nog steeds verschillende termen in omloop om de vormen van bewustzijnsverlies te benoemen.
Coma is een toestand van volledige bewusteloosheid. De ogen van de cliënt blijven gesloten en hij/zij reageert hooguit met enkele eenvoudige reflexen op sterke prikkels. Daarnaast zijn de basale lichaamsfuncties zoals ademhalen en het regelen van de temperatuur vaak verstoord. De oorzaak van een coma is een verstoring van het waak-slaapcentrum boven in de hersenstam. Dit kan gebeuren na bijv. een ongeval, hersenbloeding of zuurstoftekort.
Een niet-responsief waaksyndroom (voorheen vegetatieve toestand genoemd) is een toestand waarin de cliënt geen tekenen van bewustzijn laat zien bij het uitvoeren van opdrachten. Wel opent de cliënt af en toe de ogen en kan hij/zij zelfstandig ademhalen. Ook hebben zij een slaap-waakritme. Oogbewegingen zijn mogelijk, maar het volgen van bewegingen met de ogen niet. De reacties blijven reflexmatig.
De minimaal bewuste toestand (minimally conscious state; MCS) is een toestand waarin het bewustzijn ernstig verminderd is, maar waarin mensen wel één of meerdere tekenen van bewustzijn laten zien. In een laagbewuste toestand vertoont de betrokkene minimale, maar duidelijke gedragsreacties waaruit bewustzijn van zichzelf of de omgeving blijkt. Betekenisvolle interactie met de omgeving is nog inconsequent aanwezig. Voorbeelden zijn:
- Het laten zien van doelgericht gedrag zoals het volgen met de ogen of het aankijken met de ogen
- Het uitvoeren van een simpele opdracht
- Het antwoord geven op simpele vragen met ja of nee of met gebaren
- Het tonen van emoties
In WZH Nieuw Berkendael wordt Langdurige Intensieve Neurorevalidatie aangeboden volgens het binnen EENnacoma vastgestelde LIN-programma aan mensen met een bewustzijnsstoornis (LBS). Het bewustzijnsniveau wordt bepaald aan de hand van een observatieschaal, de zogenaamde Coma Recovery Scale-Revised (CRS-R). Hierbij wordt de cliënt op zes onderdelen beoordeeld:
- De reactie op geluid(s)prikkels
- De visuele functie
- De motorische functie
- De orale reflexen en reactie op spraak
- Communicatie
- Waaktoestand
Wilt u meer informatie over de specialistische NAH-zorg van WZH? Bel onze Klantbemiddeling Centraal: 070 - 756 16 00 of vul het contactformulier in.
